Reklama

Jak „rozpracowywano” Kościoły w PRL?

Nieznane dotychczas dokumenty prezentujące działania aparatu bezpieczeństwa PRL wobec różnych Kościołów przedstawiono w książce „Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec kościołów i związków wyznaniowych 1945-1989”, wydanej przez IPN. Główne wysiłki władz skierowane były przeciwko Kościołowi katolickiemu.

Niedziela warszawska 7/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Książka, którą zaprezentowano 26 stycznia w Warszawie jest cennym źródłem informacji, w jaki sposób władze komunistyczne „rozpracowywały” Kościół katolicki i inne wspólnoty chrześcijańskie w Polsce. 122 dokumenty ukazują sposoby werbowania tajnych współpracowników, inwigilacji i szantażowania duchownych i świeckich. Podejmując działania - często przestępcze - tłumaczono je „wzmożoną aktywnością kleru, godzącą w podstawy ustrojowe państwa”.
Szczególnie „zasłużona” w walce z Kościołem katolickim była płk Julia Brystygierowa, dyrektor Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Już w 1947 r. uznała zwalczanie „wrogiej działalności kleru” za jedno z najtrudniejszych zadań, jakie stały przed organami jej urzędu. Duchowieństwo bowiem było „nosicielem obcej ideologii”. Dlatego państwo odpowiedzieć umiało tylko dotkliwymi represjami wobec księży i próbami (na szczęście nieudanymi) laicyzacji społeczeństwa poprzez ograniczanie prawa Kościołów do swobodnego prowadzenia działalności.
Każdy biskup, ksiądz, a nawet kleryk miał założoną teczkę, która była systematycznie uzupełniana, aż do śmierci duchownego. Władza miała tajnych współpracowników, których - zwłaszcza w czasach stalinowskich, ale także i później - udawało się pozyskiwać w niektórych kuriach biskupich czy w seminariach. Komunistom zależało nie tylko na uzyskiwaniu informacji, ale na tym, aby mieć wpływ na podejmowane decyzje. Stąd np. na ziemiach zachodnich w pierwszej połowie lat 50. obsadzili diecezje „swoimi” wikariuszami kapitulnymi.
W książce są też dokumenty dotyczące obecnego Papieża. Już w kilka miesięcy po otrzymaniu sakry biskupiej przez ks. Karola Wojtyłę, w ściśle tajnym sprawozdaniu z pracy operacyjnej dwóch grup milicji w Krakowie, zaniepokojeni funkcjonariusze charakteryzowali młodego biskupa: „Figurant, szczególnie aktywność przejawia w diecezji. Bierze udział w szeregu różnego rodzaju zebraniach, konferencjach, załatwia cały szereg spraw indywidualnych, wygłasza nauki stanowe dla akademików, lekarzy, prawników itp. Dużo włożył pracy nad przygotowaniem misji w Krakowie - brał udział w zebraniach rejonowych i różnych posiedzeniach, konsultacjach. (...) Będąc w Oświęcimiu u xx. Salezjanów w czasie akademii wygłosił przemówienie, mówiąc m.in. że jest on najmłodszym biskupem w Polsce, papież i prymas specjalnie wybrali jego, aby jako najmłodszy zajmował się młodzieżą. Na nartach, sankach jeździ dlatego, by młodzież nabrała zaufania, bo jest ona oczkiem w głowie episkopatu”.
Kiedy indziej władze rozpoczęły działania związane z kontaktami bp. Wojtyły z profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obserwowano też jego mieszkanie. Kiedy w lutym 1963 r. przyszły Papież przebywał w schronisku na Prehybie z 6-osobową grupą turystów z Krakowa (byli wśród nich inż. Jerzy Ciesielski i prof. Jerzy Janik), naczelnik Wydziału IV MSW mjr Gliński natychmiast polecił zastępcy Komendanta Powiatowego MO w Nowym Targu sporządzić raport na ten temat. A kiedy kard. Wojtyła został papieżem i jako Jan Paweł II po raz pierwszy przyjeżdżał do Polski, wszystkie komendy wojewódzkie MO dostały - również opublikowane w tej książce - stosowne wytyczne dyrektora Departamentu IV MSW gen. Konrada Straszewskiego. Według niego, papieska pielgrzymka miała służyć „dalszemu pogłębieniu jedności społeczeństwa wokół realizacji budownictwa socjalistycznego”. Z pewnością Papież ze swoim wezwaniem „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi” poważnie zawiódł generała bezpieki...
Jak podkreślił na promocji książki bp Tadeusz Szurman z Kościoła ewangelicko-augsburskiego, prześladowano także Kościoły mniejszościowe. Np. w NRD dzieci pastorów nie były dopuszczane do matury, a przyjęcie do organizacji młodzieżowej pokrywało się czasowo z konfirmacją i wzajemnie wykluczało. U nas również cenę płaciły rodziny i dzieci pastorów - podkreślił bp Szurman. Dodał, że władze wykorzystywały do tworzenia agentury ludzi świeckich. Sam bp Szurman jako młody duchowny prowadził pogrzeb jednego z górników kopalni „Wujek” i dobrze pamięta postawę ówczesnych władz bezpieczeństwa.
- Ta książka jest jedną z najważniejszych, jaką Instytut Pamięci Narodowej wydał w swojej działalności. Jest najbardziej przekrojową z tomów dokumentów, które wydał IPN (obejmuje cały okres PRL) i jest świadectwem, że nie wszystko udało się zniszczyć. Pokazuje, że komuniści walczyli z religią w każdej postaci - podkreślił na promocji redaktor tomu dr Adam Dziurok.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Argentyna: aplikacja-informator o dostępności Mszy św. na całym świecie

2025-08-08 19:00

[ TEMATY ]

Msza św.

Screen

Informatyk i programista argentyński Pablo Licheri stworzył aktualizowaną na bieżąco aplikację pozwalającą na znalezienie Mszy św. oraz możliwości spowiedzi i adoracji Najświętszego Sakramentu na całym świecie. Informator, zatytułowany po hiszpańsku "Horarios de Misa" lub po angielsku "Catholic Mass Times", zawiera wiadomości na ten temat, zebrane z ponad 125 tys. świątyń na wszystkich kontynentach, dostępne w 9 językach, w tym także po polsku. Tygodniowo korzysta z niego ponad 2 mln osób.

"Jeśli jest nas [katolików] przeszło 1,3 mld, to wyobraź sobie, jak wiele możemy zrobić, jeśli używamy swych komórek także po to, aby być bliżej Boga" - powiedział w rozmowie z latynoską katolicką agencją prasową ACI Prensa twórca aplikacji. Zaznaczył przy tym, że za jego projektem nie stały żadne koncerny, sponsorzy czy wielkie pieniądze, ale cały program przygotował na swoim komputerze, wykorzystując na to głównie kolejne weekendy. "Prawie 10 lat oboje z żoną finansowaliśmy to wszystko. Pracowaliśmy jak mrówki, za własne pieniądze, kradnąc czas przeznaczony na wypoczynek" - przyznał Licheri.
CZYTAJ DALEJ

Białoruś: uwięziony kapłan niesie pociechę duchową współwięźniom

2025-08-08 07:18

[ TEMATY ]

Białoruś

więzienie

uwięziony kapłan

pociecha duchowa

Karol Porwich/Niedziela

Wielu więźniów zwraca się do księdza Henryka o pomoc duchową - nie tylko katolicy, ale także prawosławni, a nawet muzułmanie, ludzie niewierzący. Niektórych ksiądz spowiada i stara się przygotować do sakramentów - podaje portal katolik.life. 65-letni ks. Henryk Okołotowicz odbywa w kolonii karnej w Bobrujsku karę 11 lat więzienia za rzekomą „zdradę stanu”.

Ks. Okołotowicz przypomina, że także kard. Kazimierz Świątek, który po II wojnie światowej przez 10 lat był więziony w łagrze w Workucie sprawował w tych strasznych warunkach sakramenty i podtrzymywał współwięźniów na duchu. Wyraził jemu wdzięczność za duchowe przygotowywanie do próby, którą przeżywa obecnie. Jednocześnie zaznacza, że w takim miejscu jak więzienie diabeł toczy zaciętą walkę z Bogiem o ludzkie dusze, a więźniowie nie mają tu praktycznie żadnej pomocy duchowej i religijnej.
CZYTAJ DALEJ

Prezydent Nawrocki ujawnił gdzie chce się udać w pierwszą podróż

2025-08-08 19:04

[ TEMATY ]

Karol Nawrocki

Prezydent Karol Nawrocki

Karol Porwich/Niedziela

Karol Nawrocki

Karol Nawrocki

Prezydent Karol Nawrocki powiedział w piątek w Telewizji Republika, że na samym początku swojej prezydentury chciałby odwiedzić Waszyngton, a także Watykan i grób św. Jana Pawła II. Dodał, że proces odwiedzania stolic innych państw już niebawem się rozpocznie.

Prezydent pytany był o to, jakie kraje, jako prezydent RP, chciałby odwiedzić jako pierwsze.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję