Ostatnio ukazały się drukiem niezwykle interesujące zapiski Marii Kuberskiej pt. To było życie… z podtytułem Wspomnienia z Kazachstanu 1936-1996. Na okładce książki czytamy, iż ten wyjątkowy dokument obejmuje „blisko siedemdziesiąt lat życia polskiej rodziny - od lat dwudziestych do dziewięćdziesiątych XX wieku - na Ukrainie i w Kazachstanie. Bieda i głód, wywózka, zakładanie pierwszych osiedli w kompletnej pustce stepów, zmaganie się z codziennym życiem w warunkach sowieckiej kołchozowej rzeczywistości - a jednocześnie intuicyjne przylgnięcie do wiary i języka polskich przodków, wierność (…) przepisywanym odręcznie tekstom pieśni i nabożeństw”.
Opracowaniem książki zajął się wybitny znawca problemów kresowych - ks. prof. Roman Dzwonkowski SAC.
W obszernym Wprowadzeniu ukazał historyczne i kulturowe tło owych wspomnień, stanowiących bogaty treściowo obraz dramatu ludności polskiej deportowanej z Ukrainy do Kazachstanu w 1936 r. Książkę wieńczy Posłowie prof. Ireny Maryniakowej z Manturów. Jej słowa są cenne tym bardziej, iż w 1940 r. wraz z matką i młodszym rodzeństwem także została wywieziona do Kazachstanu, skąd udało się jej powrócić w 1946 r. Oryginalna jest forma językowa książki. Zachowana została używana przez Autorkę południowokresowa gwara wraz z jej systemowymi cechami.
Maria Kuberska przybyła do Polski na stałe dopiero w 1996 r. Obok satysfakcji i radości doświadczyła także bolesnego rozczarowania, głównie z powodu trudności mieszkaniowych i materialnych. Niebawem znalazła się w Domu Opieki Społecznej w Inowrocławiu, w którym pobyt przyniósł kolejne doświadczenie - skutek kontaktu z pensjonariuszami. Przewyższając ich poziomem zainteresowań, znajomością świata, bogactwem przeżyć i postawą religijną, mogła lapidarnie skonstatować, że „ci ludzie nie wierzą w Boga, tylko w telewizor” (s. 23).
Książka uświadamia nam dramat kresowych deportacji ludności polskiej, który wciąż trwa, a jego wyrazem jest nadal nierozwiązany problem repatriacji.

Maria Kuberska, To było życie… Wspomnienia z Kazachstanu 1936-1996, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2006, s.158.