KATARZYNA WOYNAROWSKA: - Znany w Polsce Festiwal "Gaude Mater" ma już 10 lat. Jubileusze zawsze skłaniają do refleksji, podsumowań. Jak przez to dziesięciolecie zmieniał się Festiwal, jego formuła, program, charakter?

MAŁGORZATA NOWAK: - Formuła się nie zmieniła. Jest nią nadal prezentacja muzyki różnych religii. Zmienili się wykonawcy. Na początku w większości były to zespoły amatorskie. Z czasem przybywało coraz więcej profesjonalistów, zawodowców. Pojawiło się więcej imprez towarzyszących: teatr uliczny, działania plastyczne, teatralne. Działania towarzyszące jako część Festiwalu zostały zaakceptowane przez publiczność, ale procentowo zdecydowanie przeważa muzyka.

- Dobra muzyka powinna kreować gusty słuchaczy. Czy po 10 latach Festiwal "Gaude Mater", który cieszy się uznaniem specjalistów, dopracował się też wiernej publiczności? Czy udało się nauczyć ludzi słuchania, niełatwej często, religijnej muzyki poważnej?

- Każda impreza po latach zapracowuje sobie na swoją publiczność. Ale czy kreuje gusty? Myślę, że jest to sztuka znalezienia złotego środka. Trzeba wyważyć to, co my, muzycy, chcemy pokazywać, mając na uwadze potrzeby i oczekiwania słuchaczy. Okazuje się, że te dwie rzeczy są najczęściej rozbieżne. Publiczność bardzo chętnie słucha na przykład muzyki gospel, szczególnie czarnoskórych muzyków, muzyki muzułmańskiej albo tak modnego dzisiaj chorału gregoriańskiego. A nam, organizatorom, chodzi o polską muzykę współczesną, która nie wykreowana, nie będzie egzystować. W pierwszych latach koncerty polskich prawykonań sakralnych miały najsłabszą frekwencję z wszystkich koncertów Festiwalu. Bo polska muzyka współczesna jest trudna w odbiorze dla niewyrobionych słuchaczy, mało komunikatywna. W tej chwili nie mamy problemów z frekwencją na tych koncertach. Ale żeby się udało, musiały być spełnione pewne warunki, przede wszystkim najlepsi wykonawcy - żeby ludzie przyszli "na nazwisko" - i perfekcyjne wykonanie, co daje możliwość dalszej egzystencji, już poza Festiwalem. Paweł Łukaszewski, częstochowski kompozytor, miał tutaj 2 lata temu prawykonanie swojej Missa pro patria. Mimo że muzyka ta stanowiła oprawę Mszy św., na końcu rozległy się oklaski modlących się wtedy w Bazylice Jasnogórskiej ludzi. Od tego czasu utwór miał już 8 wykonań w kraju, wydanie płytowe, kilka emisji radiowych i telewizyjnych. W zeszłym roku Pan Paweł otrzymał za ten utwór Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Kompozytorzy piszący dla Festiwalu muzykę nieodpłatnie dobrze o tym promocyjnym charakterze imprezy wiedzą.

- Co zaliczyłaby Pani do największych sukcesów Festiwalu?

- Sukcesem jest fakt, że udaje się nam zapraszać do Polski naprawdę wielkich ludzi ze świata muzyki. Sukcesem jest też niewątpliwie to, że Festiwal wypracował sobie grono stałych uczestników, i to z grona najlepszych. Co roku śpiewa u nas czołówka polskich chórów: Schola Cantorum Gedanensis, Camerata Silesia, Chór Uniwersytetu im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego (dawniej Chór Akademii Teologii Katolickiej).
Wreszcie jako sukces traktujemy to, że udaje się nam skutecznie promować muzykę i muzyków. W 1991 r. wystąpiła na Festiwalu Akademia Chóralna z Moskwy. Absolutna ekstraliga muzyczna. W 1991 r. sprowadzenie artystów z Rosji było nie lada wyczynem, którego dokonał dyr. Krzysztof Pośpiech. Tamten koncert był rewelacyjny, nieporównywalny z żadnym innym. Kiedy zapraszaliśmy tych artystów ponownie, w 1993 r., mieli już status europejskiej gwiazdy z własnym menedżerem, planami koncertów. Pierwszy raz wystąpili w białych albach, drugi - w smokingach od renomowanych kreatorów mody. Okazało się, że wtedy, w 1991 r., usłyszał ich ktoś na naszym Festiwalu i po prostu "kupił", zaczął sprzedawać, lansować w całej Europie.

- W tym roku po raz drugi Festiwal zaszczyci Krzysztof Penderecki, a wiadomo, że Mistrz niezwykle rzadko występuje w kraju, jest rozchwytywany w świecie. Jak namówiliście go na występ?

- Krzysztof Penderecki ma w zwyczaju brać udział tylko w koncertach poświęconych jakimś ważnym wydarzeniom lub dedykowanych wybitnym osobistościom. Rok temu koncertował w Częstochowie w rocznicę zbrodni katyńskiej. W tym roku mistrz Penderecki zażyczył sobie, by jego występ zadedykować Ojcu świętemu, w związku z 80. urodzinami Jana Pawła II.

- Jubileuszowy Festiwal zobowiązuje do jubileuszowego programu. Czy wobec tego szykuje się jakiś specjalny program?

- Polecam koncert inauguracyjny - Credo Krzysztofa Pendereckiego, utwór nagrodzony w Cannes. Inne hity Festiwalu to: The Jackson Singers, czarnoskórzy muzycy afroamerykańscy, śpiewający gospel; Joseph Malowany, kantor Wielkiej Synagogi Żydowskiej w Nowym Jorku, i Moskiewski Męski Chór Żydowski; cieszący się zawsze dużym zainteresowaniem koncert muzyki cerkiewnej; koncert poświęcony pamięci Jana Sebastiana Bacha; koncert chorału gregoriańskiego w wykonaniu męskiej scholi z Wiednia; zespół "śląsk", który będzie śpiewał pieśni maryjne. Oczywiście - gorąco polecam - kilkakrotne podczas Festiwalu, spotkania z polską muzyką sakralną. Będą to m.in. prawykonania: Msza Jasnogórska Sławomira Stanisława Czarneckiego oraz Pieśni Pielgrzymów Edwarda Bogusławskiego i Chrystus Pantokrator Juliusza Łuciuka. Wydarzeniom muzycznym towarzyszyć będzie wystawa malarstwa Polski pielgrzym, wernisaż malarstwa Stanisława Rodzińskiego - rektora krakowskiej ASP i prezentacje Sceny Plastycznej KUL. Ale, oczywiście, główną bohaterką Festiwalu będzie muzyka.

- Dziękuję za rozmowę.