Po dokonaniu wcześniej omówionych czynności trybunał zasięga opinii biegłego sądowego psychologa lub psychiatry, ewentualnie seksuologa, jeżeli orzeczono nieważność poprzedniego związku z tytułu
kan. 1095 i wyrok taki czy dekret zawiera klauzulę pozwalającą na uchylenie klauzuli po uzyskaniu opinii biegłego. Biegły w takim wypadku powinien wcześniej zapoznać się z treścią
prawomocnego dekretu lub wyroku, niekiedy nawet z aktami sprawy, szczególnie gdy znajduje się w nich opinia biegłego. Winien także przeprowadzić rozmowę z osobą, na której
ciąży klauzula, bądź też przeprowadzić badanie, w zależności od trudności danego przypadku. W niektórych sytuacjach możliwe jest także przeprowadzenie przez biegłego rozmowy z przyszłym
współmałżonkiem. Opinię biegły sporządza na piśmie, a stwierdzając zasadność uchylenia klauzuli, winien poprzeć ją konkretnymi argumentami. Powinien także ustosunkować się do opinii biegłego,
który brał udział w procesie o nieważność małżeństwa i wykazał konkretne przyczyny niezdolności do zawarcia małżeństwa. Opinia biegłego daje moralną pewność do podjęcia
właściwej decyzji ordynariuszowi miejsca.
Na podstawie powyższego materiału podejmowana jest decyzja, czy przychylić się do prośby o uchylenie klauzuli wyrokowej, czy też nie. W większości przypadków decyzja jest pozytywna.
Sprawy te nie zawsze dobrze rozumieją osoby zainteresowane, jak i sami duchowni. Zadają niekiedy pytania: jak to się dzieje, że najpierw trybunał kościelny orzeka nieważność małżeństwa
z tytułu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, a następnie - nieraz po niezbyt długim okresie - tę samą osobę uznaje się za zdolną do
realizowania obowiązków małżeńskich? Odpowiadając na to pytanie, należy zauważyć, iż w prowadzonym procesie o nieważność małżeństwa z kan. 1095 sąd biskupi zajmuje się
stanem umysłu, rozeznania oceniającego i psychiki danej osoby w chwili zawierania przez nią małżeństwa w relacji do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich i realizowania
wspólnoty małżeńskiej. Gdy ma miejsce uchylanie klauzuli, bada się aktualny stan umysłu, osobowości oraz psychiki osoby ubiegającej się o uchylenie klauzuli. Między jednym a drugim
wydarzeniem może zaistnieć bardzo wiele faktów rzutujących na zmianę i kształtowanie się stanu umysłowego, psychicznego i osobowościowego tej osoby.
Należy powiedzieć, że procedura uchylania klauzul wyrokowych służy wiernym, którym orzeczono nieważność małżeństwa i jednocześnie zamieszczono klauzulę, oraz wyjaśnia, dlaczego ta sama
osoba raz była uznana za niezdolną do zawarcia małżeństwa i podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, czy też zawarła je nieważnie, gdyż symulowała zgodę małżeńską, działała podstępnie,
stawiała warunek lub wykluczała cele i przymioty małżeństwa. Następnie biskup diecezjalny uchyla klauzulę, gdy ta osoba pragnie zawrzeć małżeństwo sakramentalne i z taką
prośbą występuje sama lub za pośrednictwem proboszcza. Małżeństwa zawarte w następstwie uchylenia klauzuli są najczęściej trwałe i przynoszą bardzo konkretne korzyści
duchowe małżonkom. Należy zauważyć, że istnieje znaczna różnica między liczbą nałożonych klauzul a ich uchyleniami. Duża liczba osób nie ubiega się o to, gdyż przyczyna powodująca
nieważność małżeństwa w dalszym ciągu istnieje, niekiedy w nasilonym stopniu. O uchylenie klauzuli ubiegają się te osoby, które w międzyczasie zmieniły na plus
swoją osobowość, wydoroślały i dojrzały do zawarcia małżeństwa.
O tym, że procedura związana z uchylaniem klauzul jest właściwa i pożyteczna, świadczy fakt, iż tego rodzaju małżeństwa po zalegalizowaniu ich w Kościele w zasadzie
są zgodne i szczęśliwe. Po przeżytych doświadczeniach, niepowodzeniach małżeńskich strony należycie wypełniają obowiązki małżeńskie, zarówno wobec siebie, jak i potomstwa. Bardzo
rzadko zdarza się, aby małżeństwa te rozpadły się. Stąd także sugestia i zachęta dla duszpasterzy, ażeby zorientowali się, czy w ich parafiach nie ma wiernych, którzy mają klauzule
wyrokowe do uchylenia po orzeczeniu nieważności ich małżeństwa, oraz pomogli im w skierowaniu stosownego pisma z prośbą do biskupa diecezjalnego lub sami taką prośbę skierowali,
szczególnie wtedy, kiedy osoby te żyją w związkach cywilnych. W ten sposób, po zniesieniu klauzuli, mogłyby zawrzeć małżeństwo sakramentalne.
Pomóż w rozwoju naszego portalu