Odpowiedź eksperta
O tym, jakie jest przeznaczenie danego gruntu, decyduje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Jest to dokument uchwalany przez gminę, który określa przeznaczenie terenów oraz zasady ich zagospodarowania i zabudowy.

W sytuacji, gdy działka nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, trzeba napisać podanie o decyzję o warunkach zabudowy dla konkretnej działki. Brak planu miejscowego na terenie danej gminy lub przeznaczenie działki wyłącznie na cele rolne powoduje, że trzeba przeprowadzić dwuetapowy proces jej odrolnienia. W pierwszej kolejności należy zmienić jej przeznaczenie, a następnie wyłączyć z produkcji rolnej.

Przekształcenie działki rolnej w budowlaną jest łatwiejsze w przypadku ziemi o klasie od IV do VI. Nie potrzeba wówczas zgody Ministra Rolnictwa – zezwolenie gminy będzie wystarczające. Jeśli chodzi o wysokiej klasy grunty (od I do III klasy) zmiana statusu działki może być znacznie trudniejsza.

Jeśli gmina ma miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zmiana przeznaczenia działki wymaga uzyskania zgody rady gminy, która podejmie stosowną decyzję w drodze uchwały. Wniosek o zgodę władz gminy na zmianę planu i zabudowę działki należy złożyć w urzędzie gminy właściwym dla danej nieruchomości.

Po zakończeniu wprowadzania zmian w MPZP można przejść do etapu wyłączenia gruntu z produkcji rolnej. Wniosek taki składa się w starostwie powiatowym, urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na położenie gruntu.

Wymóg wyłączenia działki spod produkcji rolnej dotyczy wyłącznie gruntów, które cechują się wysoką jakością gleby – w klasach I-III oraz od IV-VI pochodzenia organicznego. Podlegają one zapisom Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Ziemie klas V-VI pochodzenia mineralnego są natomiast zwolnione z konieczności uzyskiwania pozwolenia.

Jeśli dana gmina nie uchwaliła miejscowego planu, wtedy sposób zagospodarowania terenu może określić decyzją o warunkach zabudowy. W 2024 r. nastąpiła zmiana w przepisach prawnych w związku z wejściem w życie reformy planistycznej. Teraz decyzja o ustaleniu warunków zabudowy może być wydana jedynie pod warunkiem, że gmina wyznaczyła w planie ogólnym obszary uzupełnienia zabudowy i dany grunt rolny jest położony na jednym z nich. Reforma planistyczna uniemożliwia odrolnienie działki rolnej klas I-III poza miastem przy zastosowaniu uproszczonych procedur. Gminy mają obowiązek uchwalić plany miejscowe do 30 czerwca 2026 r.

Niestety należy przygotować się na czasochłonne procedury, które umożliwią odrolnienie działki.