Niewiele do tej pory mówiło się o życiu religijnym w walczącej Warszawie. Przez dziesięciolecia temat omijali naukowcy, pisarze i reżyserzy. Teraz się to zmienia.
W ostatni czwartek lipca w kinie Muranów odbyła się premiera filmu Wiara’44 wyprodukowanego przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz w reżyserii Korka Bojanowskiego to pierwszy dokument opowiadający o znaczeniu wiary oraz roli duchownych w trakcie walk.
Relacje o życiu sakramentalnym podczas Powstania oraz informacje o miejscach i osobach konsekrowanych, które niosły pomoc i duszpasterską posługę znajdują się w tysiącach pojedynczych przekazów. Aby je zebrać i naukowo opracować w jednym miejscu, trzeba było wykonać iście benedyktyńską pracę. Dokonała tego Marcelina Koprowska, wolontariuszka w Muzeum Powstania Warszawskiego i nauczycielka historii w warszawskim liceum.
W wydanej raptem rok temu książce Życie religijne podczas Powstania Warszawskiego autorce udało się zidentyfikować ponad 360 miejsc, w których odprawiono przynajmniej jedną Mszę św. w trakcie Powstania’44. Co więcej wiemy o życiu religijnym stolicy sprzed 79 lat?
Sakramenty
Wszystkich powstańczych kapelanów diecezjalnych i zakonnych było ponad 270. Poległo lub zostało zamordowanych ok. 40 księży i ok. 100 sióstr zakonnych.
Reklama
Po wybuchu walk tylko część Eucharystii księża sprawowali w kościołach i kaplicach, ponieważ po 1 sierpnia świątynie były szczególnie narażone na ataki lub bombardowania. Większość Mszy św. miała miejsce przy ołtarzach wznoszonych w pomieszczeniach tak wybranych, aby były dostępne dla wielu wiernych. Informacje o czasie i miejscu odprawiania Liturgii podawała powstańcza prasa.
Podobnie było z sakramentem pokuty i pojednania. Księża spowiadali nieustannie, ale np. w ogródkach, salach kinowych czy polowych szpitalach.
Z nasileniem walk i grozy śmierci liczba potrzebujących sakramentu pojednania była tak wielka, że spowiednicy udzielali rozgrzeszenia in articulo mortis, czyli w okoliczności śmierci. W ten sposób byli np. przygotowywani do spotkania z Bogiem żołnierze wchodzący do akcji.
Najmniej problemów było z chrztem, gdyż ten sakrament może udzielić każdy. W księgach parafialnych odnotowano raptem kilkadziesiąt chrztów dokonanych przez kapłanów.
W warunkach polowych udzielano też sakramentu małżeństwa. Ten najbardziej znany – państwa Biegów – zarejestrowany został na taśmie filmowej. Ceremonie był bardzo krótkie, trwały np. 7 minut. Wszystko z powodu bezpieczeństwa.
We wspomnieniach jednej z sanitariuszek z batalionu „Zośka” można przeczytać o bombardowaniu podczas Mszy św. sprawowanej w piwnicy. Kapłan przeżył, najpierw pomógł w akcji ratowniczej, potem udzielił wszystkim absolucji.
Modlitwa dla wszystkich
Marcelina Koprowska zauważa, że w czasie okupacji warszawiacy stawali się coraz bardziej religijni. Widok modlących się ludzi przy kapliczkach podwórkowych był powszechny.
Po wybuchu Powstania częste stało się to, że w Mszach św. brali udział protestanci, a katolicy przychodzili na nabożeństwa ewangelickie.
Modlitwa była więc dostępna dla wszystkich. Jednocześnie nie jest prawdą, że w czasie Powstania nie było w Warszawie ludzi niewierzących, jednak niemal wszyscy szukali transcendencji.
Autor jest przewodnikiem w Muzeum Powstania Warszawskiego
oraz Muzeum Jana Pawła II i Kardynała Wyszyńskiego.
W Wałbrzychu odbyło się uroczyste odsłonięcie tabliczki ulicznej z nazwą „Placu Powstańców Warszawy”, w dzielnicy Nowe Miasto. Od 1 sierpnia br., takie imię nosi rozległy plac z zielenią miejską i ogródkiem zabaw dla dzieci, przylegający do ulic Paderewskiego i Chopina w dzielnicy Nowe Miasto, w sąsiedztwie gmachu I Liceum Ogólnokształcącego oraz budynku Specjalistycznego Szpitala Ginekologiczno-Położniczego. W uroczystości odsłonięcia tabliczki uczestniczyli: prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej, wicewojewoda dolnośląski Kamil Zieliński, proboszcz parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy ks. Dariusz Danilewicz, radni rady miejskiej Wałbrzycha, związkowcy NSZZ „Solidarność”, obecni na uroczystości z pocztem sztandarowym związku, kombatanci, dyrektorzy wałbrzyskich instytucji kultury, członkowie grupy kultywującej wojskowe tradycje, którzy trzymali przy tablicy honorową wartę. – Trudno o lepszy termin dla odsłonięcia tej tabliczki, jak 1 sierpnia – dzień 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, który dzisiaj obchodzimy – mówił prezydent miasta Roman Szełemej. Przypomniał, że nowa nazwa została przyjęta przez wałbrzyskich radnych jednomyślnie, podczas głosowania uchwały 13 lipca br. Jej wybór był też konsultowany z mieszkańcami dzielnicy, którzy nową nazwę przyjęli z zadowoleniem – podkreślał prezydent, który wraz z wicewojewodą Zielińskim odsłaniali tabliczkę z nazwą placu. – To bardzo dobre miejsce dla pl. Powstańców Warszawy – uważa ks. dr Dariusz Danilewicz, proboszcz parafii na Nowym Mieście, uczestniczący w tej uroczystości. – Cieszę się z tego podwójnie. Po pierwsze, że wreszcie Wałbrzych będzie miał plac Powstańców Warszawy, bo tej nazwy u nas w mieście nie było. Po drugie, że zagościła do naszej dzielnicy. To wielka radość, a szczególnie, że plac ten mieści się na wprost siedziby I LO, jednej z najstarszych wałbrzyskich szkół o tradycjach humanistycznych. Wierzę, że ta okoliczność przyczyni się do pogłębienia wiedzy o Powstaniu Warszawskim wśród młodzieży, która tu przychodzi po wiedzę i że zakorzeni się głęboko w jej pamięci – bohaterstwo tych młodych ludzi – obrońców stolicy, którzy oddali dla Polski to, co mieli najcenniejsze – własne życie! To dobre miejsce dla uczczenia bohaterów walczących w Powstaniu Warszawskim i dobra też zmiana dla naszej dzielnicy – podkreślił proboszcz. Warto dodać, że zmiana nazwy placu w dzielnicy Nowe Miasto, jaką przeprowadzono – wynika także z pewnej konieczności i jest odpowiedzią samorządu Wałbrzycha na wejście w życie zapisów ustawy dekomunizacyjnej, przegłosowanej przez Sejm RP i podpisanej przez prezydenta 1 czerwca 2016 r. Ustawa zobowiązała samorządy, dając im na to rok czasu, do usunięcia z przestrzeni publicznej z: budynków, mostów, urządzeń użyteczności publicznej, dróg szybkiego ruchu, ulic i placów – wszystkich nazw propagujących komunizm lub inne systemy totalitarne, osób propagowanych jako bohaterowie tych systemów oraz nazw organizacji, wydarzeń i dat symbolizujących komunizm. W Wałbrzychu z tego powodu przyszło zmienić aż 10 patronów ulic i placu. Rada Miejska dokonała koniecznych zmian na sesji 13 lipca br., ustanawiając nowe nazwy po konsultacjach z mieszkańcami dzielnic, których problem dotyczył. – Tabliczki z nowymi nazwami ulic na budynkach w pozostałych miejscach Wałbrzycha, gdzie zaszła taka konieczność zmiany nazwy, zostaną powieszone do końca sierpnia i miasto z ustawowego obowiązku z pewnością się wywiąże – zapowiedział rzecznik prezydenta miasta Wałbrzycha.
Bp Łukasz Buzun na rowerze z wiernymi pielgrzymuje na Jasną Górę
Ponad 160 rowerzystów wyruszyło dzisiaj z Kalisza na Jasną Górę w trzech grupach rowerowych. Po raz kolejny na szlaku pojawiła się grupa rowerowa z Ostrowa Wielkopolskiego licząca około 50 osób. Rowerzyści dotrą na Jasną Górę wraz z pielgrzymami 388. Pieszej Pielgrzymki Kaliskiej i 34. Diecezji Kaliskiej. Wśród pielgrzymów jest biskup pomocniczy diecezji kaliskiej Łukasz Buzun, który w drodze będzie modlił się o powołania kapłańskie i zakonne.
Po Mszy św. w kaliskiej bazylice o godz. 10.00 w drogę wyruszyła grupa z Technikum św. Józefa licząca 40 rowerzystów, której pomysłodawcą był w ubiegłym roku bp Łukasz Buzun.
Prezydent Karol Nawrocki nie podjął jeszcze decyzji ws. tzw. ustawy wiatrakowej - oświadczył rzecznik prezydenta Rafał Leśkiewicz. Dodał, że sprawa wymaga gruntownej analizy. Zapewnił, że działania prezydenta będą zmierzały do obniżenia cen prądu, zgodnie z obietnicą złożoną w kampanii.
O tym, że Karol Nawrocki nie podjął jeszcze decyzji ws. nowelizacji tzw. ustawy wiatrakowej Leśkiewicz napisał po południu na X. „To rząd ograniczył Tarczę Energetyczną do końca września i celowo włożył ją do »ustawy wiatrakowej«. Przypominam, że poprzedni projekt ustawy wiatrakowej upadł ze względu na wrzutki lobbingowe w styczniu 2024 roku. W związku z tamtymi okolicznościami sprawa wymaga dodatkowej, gruntownej analizy” - zaznaczył Leśkiewicz.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
