Głównym pomysłodawcą i realizatorem tego dzieła był ks. Franciszek Rząsa. Postać niezwykłej skromności i wielkiego serca. Dzięki jego przedsiębiorczości to niełatwe zadanie mogło zostać wykonane.

Tajna operacja

Ksiądz Rząsa, miłośnik gór, gdy przemierzał Bieszczady jako wikariusz parafii w Polańczyku, a potem jako duszpasterz akademicki w Rzeszowie, ubolewał nad faktem, że ten piękny skrawek polskiej ziemi został ogołocony z krzyży i kapliczek. W 1987 r. podczas przygotowań do III pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II do ojczyny, ks. Franciszek, ówczesny diecezjalny duszpasterz młodzieży uznał, że jest to doskonała okazja, by postawić na Tarnicy, najwyższym szczycie Bieszczadów (1346 m n.p.m.)nowy, 7,5-metrowy krzyż, który miał przypominać pobyt ks. Karola Wojtyły na tym szczycie w 1953 r., a także organizowaną właśnie pielgrzymkę papieża. Wielu ludzi miało cichą nadzieję, że kiedyś Ojciec Święty przybędzie też na Tarnicę.

Projekt krzyża opracował Jerzy Szczepanik z Rzeszowa, konstrukcję wykonał Adam Bała, kowal z Grzegożówki k. Hyżnego. Cała operacja była wykonana w całkowitej tajemnicy.

Rzemieślnik w obawie przed trudnościami z montażem poszczególnych elementów połączył je tak, że krzyż składał się z sześciu części: trzech pionowych (dolna część miała przyspawaną podstawę z bardzo grubej blachy), dwóch ramion i korony. Części te ks. Franciszek wraz z Anną Jaworską, Józefem Ptasznikiem, Zbigniewem Ptasznikiem i Antonim Durbajło z Sośnicy Jarosławskiej przewieźli w wielkiej konspiracji do Ustrzyk Górnych, gdzie zostały złożone w szopie obok kościoła.

Drugi etap odbył się 30 maja 1987 r. Należało przygotować podstawę pod krzyż i zamontować ją na szczycie. Ekipa powiększyła się o pięciu chłopców, lektorów z ks. Jerzym Jakubcem, katechetą z Leżajska na czele. Mieli ze sobą w pleckach cement i łopatki saperki. Nieśli żelazną podstawę z kotwami pod krzyż. Wszystko to działo się również w wielkiej tajemnicy.

Z Wołosatego mieli się udać na Tarnicę. Stacjonowało tu jednak wojsko, ponieważ jest to pas nadgraniczny. Żołnierze sprawdzali, kto wchodzi na szlak. Ksiądz Franciszek wpadł więc na pomysł, aby przedstawić grupę jako ekipę, która prowadzi badania naukowe w dolinie potoku Wołosatki. Udało się…

Wspólny wysiłek

Główna akcja wyniesienia i zamontowania krzyża odbyła się w nocy z 6 na 7 czerwca 1987 r. Do Ustrzyk Górnych przyjechała grupa trzydziestu sześciu zaufanych turystów z Rzeszowa i okolic z Zygmuntem Solarskim „Pigmejem” na czele. O godz. 21 ks. Franciszek odprawił Mszę św. w nowo wybudowanym kościele. Po jej zakończeniu, o godz. 22 cała grupa wyruszyła czerwonym szlakiem doliną Terebowca. Mężczyźni nieśli bardzo ciężkie części krzyża. Plecaki z cementem, piaskiem, tablicą pamiątkową i ekwipunkiem niosły kobiety i dziewczęta. W obawie przed dekonspiracją wędrówka odbyła się w zupełnej ciemności. Wyprawa była nielegalna, gdyż panowały wówczas czasy komuny, walki z Kościołem. Każdy odgłos czy szelest w ciemnych lesie zapierał dech w piersiach wędrowców. Było też kilka sytuacji kryzysowych m.in. na ściance pod Szerokim Wierchem, gdy kilku osobom siły zupełnie odmówiły posłuszeństwa. Wtedy okazało się, jak ważna jest obecność i pomoc współtowarzyszy. Ci, którzy jeszcze mieli trochę sił, nie patrząc na dźwigany przez siebie ciężar, pomagali bardziej wyczerpanym. Nie było czasu na dłuższy odpoczynek. Należało się śpieszyć, by dotrzeć do celu przed świtem. Wysiłki wędrujących przez cały czas wspierał modlitwą i dobrym słowem ks. Franciszek. Na szczyt grupa dotarła ok. godz. 3. Wtedy przystąpiono do ostatniego etapu prac, które zakończyły się do godz. 5.

O wschodzie słońca przy nowo postawionym krzyżu rozpoczęła się pierwsza Msza św. To były niezapomniane chwile. Przyroda budziła się do życia. Wstawało słońce zza Krzemienia, nad głowami szczęśliwych, choć bardzo zmęczonych uczestników tej Eucharystii zaczęły krążyć maleńkie, świergocące ptaszki. Homilia ks. Franciszka trwała bardzo krótko; powiedział tylko: „Wobec tej przyrody nie mam nic do powiedzenia, wschodzące słońce i te ptaszki powiedziały nam wszystko – chwalmy Pana Boga”.

Krzyż ten dotrwał do 2000 r., kiedy to na skutek surowych warunków atmosferycznych, które panują na bieszczadzkich szczytach, oblodzeniu i silnemu wiatrowi uległ uszkodzeniu. Nowy krzyż został postawiony 2 września 2000 r., a 16 września tego roku poświęcił go ordynariusz diecezji zielonogórsko-gorzowskiej bp Adam Dyczkowski. Krzyż został odbudowany z inicjatywy przewodników rzeszowskich, turystów oraz miłośników gór i pielgrzymów pod przewodnictwem ks. prof. Kazimierza Bełcha.

Jubileusz

Z okazji 35-lecia wyniesienia krzyża na szczyt Tarnicy, w kościele w Ustrzykach Górnych została odprawiona Msza św., której przewodniczył ks. Marek Typrowicz, proboszcz parafii. Homilię wygłosił ks. prof. Kazimierz Bełch.

W uroczystości jubileuszowej uczestniczyły osoby, które w nocy z 6 na 7 czerwca 1987 r. brały udział w wyniesieniu i postawieniu krzyża. W czasie tego spotkania szczególne miejsce zajęły wspomnienia o fundatorze i inicjatorze tego dzieła, śp. ks. prał. Franciszku Rząsie. Następnie wszyscy uczestnicy jubileuszowej Eucharystii wyruszyli szlakiem na szczyt Tarnicy, a w trakcie przejścia rozważali stacje Drogi Krzyżowej.