Reklama

Niedziela Kielecka

Pamiętają o bohaterskim prezydencie

Kielczanie uczcili wojennego prezydenta miasta – Stefana Artwińskiego, nazywanego „kieleckim prezydentem Starzyńskim”, bo tak jak prezydent Warszawy nie chciał opuścić stolicy regionu i urzędu

Niedziela kielecka 46/2019, str. 1, 6

[ TEMATY ]

Kielce

wspomnienie

TD

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Osiemdziesiąta rocznica śmierci kieleckiego patrioty skłoniła do upamiętnienia wyjątkowego – była sesja naukowa, społeczne porządkowanie jego miejsca spoczynku i Tydzień Pamięci o Prezydencie Artwińskim. Obchody to dzieło Fundacji jego imienia, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Kielc, Archiwum Państwowego i wielu kieleckich historyków.

Stefan Artwiński, urodzony w 1863 r – był działaczem niepodległościowym i społecznikiem; z zawodu farmaceuta, w historii zapisał się jako prezydent i senator. Pochodził z okolic Miechowa, z rodziny z tradycjami patriotycznymi. Po studiach na Uniwersytecie Warszawskim powrócił na rodzinną Kielecczyznę, gdzie prowadził apteki. Był działaczem Związku Strzeleckiego (i jego prezesem w latach 1924-39) oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W 1915, gdy Austriacy zajęli Kielce, był współzałożycielem schroniska dla legionistów. Od 1934 r. pełnił funkcję prezydenta Kielc, od 1936 był senatorem II RP. Odznaczono go Krzyżem Orderu Polonia Restituta (1926).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Po wybuchu II wojny światowej pozostał w mieście, mimo że namawiano go do ucieczki. Stanął na czele Obywatelskiego Komitetu Obrony Kielc. Pieniądze z kasy miejskiej przeznaczył na pomoc mieszkańcom – na kartki żywnościowe, szpitale, schroniska itp. Podjął decyzję o spaleniu dokumentów wojskowych, które znajdowały się w urzędzie miasta. Zginął w listopadzie 1939 r., zakatowany przez gestapo w Wiśniówce k. Kielc (nadal nie wszystkie okoliczności jego śmierci są znane). Konspiracyjny pogrzeb z udziałem zaledwie kilku osób odbył się 10 listopada 1939. Prezydenta pochowano w grobowcu rodziny Borchólskich. Dopiero od ponad 30 lat spoczywa we własnym – na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach. Ponowny pochówek prezydenta miał uroczystą oprawę, z licznym udziałem duchowieństwa, ze śp. bp. Mieczysławem Jaworskim.

Stefan Artwiński został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

W ramach Tygodnia Pamięci grupa wolontariuszy oraz podopieczni Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego porządkowali pomnik prezydenta na Cmentarzu Partyzanckim, czyniąc z tego faktu lekcje historii w terenie.

Z kolei sylwetkę prezydenta – w różnych odsłonach przybliżono podczas konferencji 24 października w placówce edukacyjnej IPN „Przystanek historia”. Uczestnicy obrad przyjrzeli się nie tylko dokonaniom Artwińskiego jako gospodarza Kielc, ale m.in. również przez pryzmat sposobów upamiętnienia go, podejmowanych po 1945 r.

– Konferencja jest hasłem wywoławczym do tego, by przedstawić ówczesną sytuację w mieście, ale także losy Stefana Artwińskiego, postaci tragicznie związanej z początkiem II wojny światowej. Pamiętajmy o tym, że w okresie PRL władze komunistyczne „zadbały”, aby pamięć o przedwojennych bohaterach, o osobach, które były związane z II RP, przedwrześniową jak wtedy mówiono, nie trafiła do szerokiego odbiorcy. Starano się dyskredytować okres II RP (...). Konferencja ma na celu przywrócenie pamięci też o tamtych wydarzeniach – powiedział dr Tomasz Domański z Delegatury IPN w Kielcach.

Reklama

Panel rozpoczął wykład Wiesławy Rutkowskiej, dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach, poświęcony zbiorom dotyczącym Stefana Artwińskiego, znajdującym się w archiwum. Poszukiwania były prowadzone w 22 zespołach archiwalnych oraz w parafiach, z którymi związana była jego rodzina od pradziadów, przez koligacje żony i dzieci. Pojawił się m.in. wątek Ksan, Chrobrza, Miechowa, zostały pokazane dokumenty metrykalne, akta szkolne, protokół wyborczy na prezydenta Kielc.

Dr Dariusz Palacz z Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach mówił na temat „Stefan Artwiński, prezes Okręgu Związku Strzeleckiego w Kielcach”, dowodząc, jak skutecznie Artwiński potrafił oddzielić działalność społeczną od wychowawczej, hołdując zasadzie apolityczności w związku.

Dr Domański z IPN zatytułował swoje wystąpienie „Początki okupacji niemieckiej w Kielcach”, a dr Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc – „Losy rodziny Artwińskich”. Głos zabrał także prof. Adam Massalski z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – mówił na temat: „Walka o pamięć o Stefanie Artwińskim po II wojnie światowej”.

Uroczyste obchody rocznicy śmierci Stefana Artwińskiego odbyły się 26 października na Cmentarzu Partyzanckim, a 27 października miała miejsce gra historyczna „Śladami Stefana Artwińskiego” w kieleckim Parku Miejskim.

W Kielcach imię Artwińskiego nosi jedna z ulic, szkoła podstawowa nr 5, sala obrad radnych w miejskim Ratuszu, gdzie także znajduje się marmurowa tablica z jego podobizną.

2019-11-13 11:47

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wiślica: ok. 800 osób na Diecezjalnym Spotkanii Młodzieży

[ TEMATY ]

młodzi

Kielce

www.facebook.com

Ok. 800 osób wzięło wczoraj udział XVII Diecezjalnym Spotkaniu Młodych, które pod hasłem „Po co Ci to? Pod prąd do źródła” odbyło się w Wiślicy, z udziałem m.in. Mietka Szcześniaka i zespołu niemaGotu.

Wydarzenie rozpoczęło się chwilą modlitwy w bazylice wiślickiej, a potem procesja przeszła z wiślickiej bazyliki kolegiackiej na plac miejski i na Wiślickie Błonia, gdzie odbyła się część główna wydarzenia.
CZYTAJ DALEJ

Zmiany kapłanów 2025 r.

2025-05-19 08:45

[ TEMATY ]

zmiany księży

zmiany personalne

zmiany kapłanów

Karol Porwich/Niedziela

Maj i czerwiec to miesiąc personalnych zmian wśród duchownych. Przedstawiamy bieżące zmiany księży proboszczów i wikariuszy w poszczególnych diecezjach.

Biskupi w swoich diecezjach kierują poszczególnych księży na nowe parafie.
CZYTAJ DALEJ

Ksiądz Cezary Chwilczyński odznaczony przez Prezydenta RP

2025-05-27 16:05

mat. pras

Wieloletni redaktor Niedzieli wrocławskiej ks. Cezary Chwilczyński odznaczony został za działalność humanitarną przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od wielu lat ks. Chwilczyński angażował się w liczne projekty humanitarne kierując Katolickim Radiem Rodzina i prowadząc wrocławską edycję Niedzieli. Na wydarzenia przez siebie organizowanych jak np. Noce Kościołów, które co roku gromadziły na Dolnym Śląsku ponad 100 tys. uczestników, zapraszał hierarchów z Kościołów prześladowanych: Indie, Pakistan, Bangladesz, Sudan Południowy, Syria, Irak. Goście dzieląc się świadectwem funkcjonowania wspólnot katolickich wśród prześladowań otrzymywali też konkretne wsparcie na realizację konkretnych projektów wobec najbiedniejszych. Partnerem tych wydarzeń było Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję