Reklama

Niedziela Kielecka

Wielkanoc, agnuski i śmiguski

Niedziela kielecka 16/2019, str. VIII

[ TEMATY ]

zwyczaje

Wielkanoc

TD

Agnuski, czyli wielkanocne baranki

Agnuski, czyli wielkanocne baranki

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jak święcono pokarmy, jak obchodzono rezurekcję, jak dekorowano świąteczny stół? Informacje na ten temat, dotyczące Kielecczyzny zachowały się m.in. w pismach Oskara Kolberga i ks. Władysława Siarkowskiego.

Wielkosobotnie święcenie pokarmów ks. Siarkowski opisuje następująco: „W Wielką Sobotę ze wsi znoszą przed dwór w koszykach: kawałki wieprzowiny, kiełbas, chrzan, masło, sól, jaja, pieprz, bochenki chleba, kołacza (placki okrągłe ze serem), i wszystko to za przybyciem księdza wykładają na ziemię dla oświęcenia [na prześcieradle lub białej płachcie, przyp. red.] . Święcone ozdobione jest borowinami, a jeżeli Wielkanoc wypadnie w kwietniu, to prócz borowin i fiołkami”. Badacz obyczaju dodaje także, że w Wielką Sobotę podczas wieczornych nabożeństw w niektórych okolicach, np. w pińczowskiem święcono również tarninę, która wykorzystywana była przez ludność wsi dla ochrony obsianych pól.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Z kolei Kolberg przypomina, że w niektórych okolicach uroczysta Msza rezurekcyjna odbywała się już w sobotę wieczorem (np. w Skalbmierzu o 9 wieczorem), a wierni uczestniczyli w niej z pochodniami. Panowało przekonanie, że kto nie obejdzie wówczas kościoła w procesji trzykrotnie, ten musi być czarownikiem lub czarownicą, zdarzało się nawet, że posądzoną osobę atakowano kijami. Inny zwyczaj, który przypomina Kolberg to zakaz kilkukrotnego palenia w piecu w Wielkanoc. Można go było rozpalić tylko raz, aby ugotować „barszcz na wodzie po szynce, kaszę czy kluski”.

Papież Urban II w XVI wieku wprowadził zwyczaj ustawiania na świątecznym stole „agnuska”, czyli baranka. Przy zmiennych trendach dekoracyjnych, warto pamiętać, że na Kielecczyźnie do zdobienia stołu powszechnie wykorzystywano gałązki bukszpanu, barwinka czy widłaka.

W drugi dzień świąt, w „lany poniedziałek”, oblewano wszystkich bez wyjątku, a szczególnie panny na wydaniu. Oblewano się konwiami i cebrami, a nawet wodą z … gnojówki. Kolberg przywołuje dwa funkcjonujące wytłumaczenia genezy obyczaju: oblewanie z okien przez Żydów tłumów gromadzących się na ulicach Jerozolimy, rozprawiających o Zmartwychwstaniu lub oblewaniu wiernych czekających jeszcze na chrzest, gdy w państwie Piastów wprowadzono chrześcijaństwo (na podst. m.in. O. Kolberg „Dzieła wszystkie. Kieleckie”, T. 18, T. 19; ks. W. Siarkowski, „Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Pińczowa”).

2019-04-16 18:56

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tradycja ludowa pasją „Dąbrowian”

Niedziela częstochowska 8/2015, str. 6

[ TEMATY ]

zwyczaje

tradycja

Archiwum GOK w Dąbrowie Zielonej

"Dąbrowianie" podczas spektaklu "Zimą w chałupie"

Dąbrowianie podczas spektaklu Zimą w chałupie

Czy warto podtrzymywać ginące zwyczaje ludowe? Czy pasują one do nowoczesnego życia? Członkowie amatorskiego Zespołu Teatralnego „Dąbrowianie” uważają: „Kiedy narody tracą pamięć, tracą życie”. To motto przewodzi zespołowi z Dąbrowy Zielonej, który 31 stycznia br. świętował jubileusz 20 lat działalności

Zespół ten powstał w 1994 r. przy Gminnym Ośrodku Kultury z inicjatywy miejscowego lekarza weterynarii Tadeusza Hałaczkiewicza i dyrektorki GOK Lilli Deska. Pomysł trafił na podatny grunt, zgłosili się chętni i już we wrześniu na dożynkach zespół zaprezentował swój pierwszy program. Mimo wielu trudności grupa pasjonatów doskonaliła się, poszerzała swój repertuar, co zaowocowało tym, że prezentowali się na różnych imprezach i konkursach. Dla aktorów wielką radością i wynagrodzeniem było to, że ludziom podobały się ich występy. Zespół ma w swoim dorobku 13 spektakli widowiskowych, których treścią są dawne zwyczaje, tradycje i obrzędy ludowe. To właśnie ten zespół przyczynia się do kultywowania tego, co staje się przez ludzi zapomniane, a młodemu pokoleniu już całkiem nieznane.
CZYTAJ DALEJ

Szczecin: Uroczystości pogrzebowe bp. Kruszyłowicza rozpoczną się we wtorek w katedrze

2025-08-18 17:51

[ TEMATY ]

bp Marian Błażej Kruszyłowicz

Niepokalanów

archidiecezja szczecińsko‑kamieńska

uroczystości pogrzebowe

kuria.pl

Biskup senior Marian Błażej Kruszyłowicz OFMConv

Biskup senior Marian Błażej Kruszyłowicz OFMConv

Czuwaniem modlitewnym i mszą w katedrze św. Jakuba rozpoczną się 19 sierpnia uroczystości pogrzebowe śp. bp. Mariana Błażeja Kruszyłowicza. Zmarły w ubiegłym tygodniu biskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej zostanie pochowany 20 sierpnia w Niepokalanowie.

O terminie pogrzebu śp. bp. Kruszyłowicza poinformowały w poniedziałek władze kościelne. Biskup senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej zmarł w ubiegłą środę.
CZYTAJ DALEJ

Będą wyższe kary za podpalenia? Rząd przyjął projekt

2025-08-19 16:01

[ TEMATY ]

rząd

projekt

podpalenia

kary

Adobe Stock

W tym roku w Polsce odnotowano 4297 pożarów lasów

W tym roku w Polsce odnotowano 4297 pożarów lasów

Kary za podpalenia, w tym wypalanie traw czy rozniecanie ognia w lasach, zostaną zaostrzone. Granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego wzrośnie z 5 do 30 tys. zł, a mandatu za wykroczenia – z 500 do 5 tys. zł - wynika z przyjętego we wtorek przez rząd projektu resortu sprawiedliwości.

Chodzi o projekt nowelizacji ustawy Kodeks wykroczeń oraz ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Zgodnie z propozycją zaostrzeniu ulegną kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego ma wzrosnąć z 5 do 30 tys. zł, a mandatu za wykroczenia – z 500 do 5 tys. zł.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję