Specjaliści wielu dyscyplin naukowych na całym świecie, zarówno przyrodniczych, jak i humanistycznych wyjaśniają i interpretują efekty przeprowadzanych badań. Ponad 20 z nich, ekspertów w swoich dziedzinach, zechciało podzielić się swoją wiedzą i opowiedziało Monice Florek-Mostowskiej o tym, kim jest człowiek. Każdy rozpatrywał rezultaty swoich badań z perspektywy własnej specjalizacji. Biologa, zoologa, genetyka czy antropologa interesowało m.in. to, co nas łączy ze zwierzętami i co nas od nich różni. Naukowcy z dziedziny neurologii i psychologii obserwowali, jak człowiek panuje nad emocjami, dlaczego kłamie i gdzie znajduje prawdziwe szczęście.

Człowiek – istota niejednoznaczna

Autorka książki „Rozmów o człowieku” przyznaje, że na pytanie „Kim jest człowiek?”, nie można odpowiedzieć patrząc tylko z jednej perspektywy: biologii, neurologii, psychologii czy duchowości, bo takie spojrzenie nie ukazuje człowieka w pełni. Wybierając swoich rozmówców kierowała się więc przede wszystkim pragnieniem ukazania wszystkich aspektów człowieczeństwa.

Doktor zoologii Desmond Morris przekonywał ją, że człowiek jest niczym innym jak zwierzęciem, z tym, że jest to zwierzę wyjątkowe. Jane Goodall, etolog i antropolog, mówił, że choć nie różnimy się zbytnio od zwierząt, to jednak tylko my rozwinęliśmy cywilizację, tworzymy kulturę i wymieniamy się poglądami. Psycholog ewolucyjny Steven Pinker był zdania, iż wszelkie stany emocjonalne w człowieku, m.in. altruizm czy też przeżycia religijne, nie są niczym innym jak tylko efektem procesów fizjologicznych zachodzących w naszym mózgu. Raymond Kurzweil, wynalazca i futurolog, przekonywał, że ludzkość osiągnie w dziedzinie biotechnologii taki stopień wiedzy i umiejętności, który umożliwi jej przekraczanie ograniczeń natury – pokona choroby, zatrzyma starzenie się, a nawet stworzy prawdziwą sztuczną inteligencję.

Człowiek – poszukiwacz nieskończoności

Monika Florek-Mostowska pytała swoich rozmówców, choć nie każdego wprost, również o ostateczny sens życia. Jej zdaniem obraz człowieka, jaki jawi się z książki, to człowiek poszukujący wieczności – ktoś, kto nie godzi się na swoje ograniczenia i szuka spełnienia oraz sensu swego życia poza sobą. – To pokazuje, jak bardzo w człowieku zapisany jest obraz Boga: ten niepokój, chęć poznawania, to, że człowiek nigdy do końca się czymś nie zadowoli. Mamy w sobie zapisane dążenie do wieczności – opowiada „Niedzieli” autorka.

O tym, że człowiek jest istotą poszukującą sensu swego istnienia i sensu istnienia wszechświata opowiadał autorce Steven Hawking, astrofizyk i kosmolog. A Martin Seligman, ojciec psychologii pozytywnej, podkreślał, że najgłębsze poczucie szczęścia daje człowiekowi tylko świadomość, że prowadzi się życie z sensem, które ma cel przekraczający człowieczeństwo. – Każdy z naukowców dąży do nieskończoności, tyle, że w różny sposób. Raymond Kurzweul szuka jej w nieustannym przedłużaniu życia za pomocą środków technologicznych, Creig Venter szuka tego w genach, chce tworzyć sztuczne życie. To są ich drogi do przekraczania samych siebie, nie zatrzymywania się na tym co jest tu i teraz – podkreśla Florek-Mostowska. – Bardzo ważna była dla mnie strona duchowa człowieka. Nie godziłam się wewnętrznie na redukcjonizmy, w których mamy tendencję się poruszać. Postanowiłam poszukiwać. I te rozmowy z naukowcami są tego efektem. Chciałam pokazać, że miłość to nie tylko fizjologia, ale wiara w Boga, a nie tylko nasza reakcja neurologiczna. Człowiek jest czymś o wiele bardziej złożonym, niż nam się wydaje.

Spełnienie człowieka – a poznanie siebie

Kwestia pochodzenia człowieka i złożoności jego natury fascynuje nie tylko naukowców, ale również wielu zwyczajnych ludzi na całym świecie. To, skąd jesteśmy i dokąd zmierzamy ma zasadniczy wpływ na to, jakich wyborów dokonujemy, jak postrzegamy samych siebie. – Kiedy siebie znamy, mamy świadomość swoich mocnych stron, talentów i wad, bardziej rozumiemy siebie. Im bardziej rozumiemy siebie i sens swojego istnienia, tym mniejszy jest w nas lęk i potrzeba walki w życiu. Potrafimy wtedy bardziej panować nad swoimi emocjami, agresją, strachem – opowiada Florek-Mostowska. – Gdy rozumiemy siebie, jako człowieka stworzonego przez Boga, którego drogą jest dążenie ku Niemu, to wiemy, że cierpienie i kres życia nie jest ostateczny.