Reklama

Kościół

Kard. Ryś: potrzeba nowych podręczników do historii Kościoła

Na potrzebę powstania nowych podręczników do historii Kościoła, uwzględniających aktualne Magisterium w temacie relacji z Żydami i judaizmem wskazał kard. Grzegorz Ryś, natomiast o mocny głos polskiego episkopatu w sprawie win Kościoła i antysemityzmu zaapelowała prof. Joanna Tokarska-Bakir podczas konferencji naukowej „Żydzi i judaizm w historii Kościoła, teologii i praktyce eklezjalnej” na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Konferencja odbywa się w ramach XXVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Temat „Żydzi w historii Kościoła, Kościół w historii Żydów” podjęli prof. Joanna Tokarska-Bakir (PAN) i kard. Grzegorz Ryś, a panel poprowadził i prof. Sławomir Jacek Żurek (KUL).

Kard. Ryś w swoim wystąpieniu omówił nauczanie historii Kościoła w Polsce po Soborze Watykańskim II i deklaracji „Nostra aetate”, odnosząc się do najważniejszych uczelnianych podręczników tego przedmiotu. „Nie chcę mówić, czy Kościół się zmienił, ufamy że tak, ale czy ta zmiana się przełożyła na wykład historii Kościoła” - mówił.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Czy historia ma obowiązek się zmienić po „Nostra aetate”? Ona albo jest dobra albo zła i zależy od tego, jak się czyta źródła. W jakim sensie miałaby się zmieniać? Czy to zachęta do uprawiania eklezjalnej polityki historycznej? Ja nie znoszę tego sformułowania, bo to bardziej polityka niż historia. Problem w tym, że historia Kościoła to dziedzina teologii. Kiedy się pojawia zmiana w eklezjologii, powstają nowe pytania - wskazał hierarcha, podkreślając: „po soborze historia Kościoła nie ma prawa być taka jak przedtem, nawet pod względem zawartości podręcznika”.

Kardynał stwierdził, że w podręcznikach do historii Kościoła nie jest odnotowany soborowy przełom w relacjach chrześcijańsko-żydowskich. Wyjątek stanowią dwa - ks. Hansa Kunga i ks. Mariana Banaszaka, jednak i w tych pozycjach temat nie został ukazany wystarczająco.

Reklama

Jak wskazał, w podręcznikach tych nie poruszono tematu Zagłady, czasem tylko jako tło omówienia zarzutu milczenia, stawianego Piusowi XII. Zwrócił uwagę na braki albo niewystarczające prezentowanie innych kluczowych tematów z relacji chrześcijańsko-żydowskich, w tym kwestii trudnych takich jak krucjaty, pogromy, IV sobór laterański i jego konsekwencje, liczne stereotypy i fałszywe legendy (od oskarżeń o mordy rytualne po lichwę). Kardynał zauważył również, że język tych podręczników również bywa nieadekwatny (gdy np. porusza się temat ekspansji chrześcijaństwa, mówi się o „zatwardziałości” Żydów). Historia pisana z perspektywy „interesu” chrześcijańskiego jest tu problematyczna (np. antysemityzm w starożytnej Aleksandrii ocenia się jako zły, bo nie rozróżniano chrześcijan i Żydów, co utrudniało misję chrześcijańską, a zniszczenie Jerozolimy dobre, bo ułatwiło zrozumienie uniwersalnego znaczenia chrześcijaństwa). Za papieżem Franciszkiem wskazał, że takie triumfalistyczne podejście i pisanie historii z punktu widzenia własnego interesu jest nieodpowiednie.

Kard. Ryś powiedział, że widzi potrzebę powstania nowego podręcznika historii Kościoła, uwzględniającego „Nostra aetate” i jej konsekwencje.

Prof. Joanna Tokarska-Bakir w wystąpieniu zatytułowanym „Co rabin Dawid Kahane powiedział polskiemu duchowieństwu podczas pogrzebu ofiar pogromu kieleckiego w lipcu 1946?” podkreśliła, że często za antysemityzmem stoi słabość i towarzyszący jej lęk. Badaczka zaznaczyła, że pogromy Żydów nie ustały po zakończeniu II wojny światowej, „dopuszczały się ich społeczeństwa boleśnie doświadczone wojną, które czuły się słabe”.

Wyjaśniła motywy legendy o krwi, kwestie rzekomych mordów rytualnych, oskarżenia o bogobójstwo czy o profanacje - wskazała, że połączenie lęku o potomstwo i pobożności skutkuje tragicznymi antysemickimi działaniami. Zaznaczyła także, że za rozprzestrzenianie się antysemickich narracji odpowiedzialni byli wędrowni kaznodzieje, a później drukowane książki. „Legenda o krwi pociągnęła wiele ofiar, a za jej rozprzestrzenianiem stoją księża” - powiedziała prof. Tokarska-Bakir zaznaczając, że ostatni pogrom - w Kielcach po II wojnie światowej - też miał podstawy w legendzie o krwi.

Reklama

Historyczka zaprezentowała świadectwo osoby ocalałej z kieleckiego pogromu a także poruszającą mowę rabina Kahane. Mówił on m. in.: „Ludzie, którzy cudem ocaleli z rąk mordercy niemieckiego, znaleźli śmierć okrutną z rąk faszystów polskich. Nie jest naszą rzeczą w tej chwili zanalizować, kto ten ohydny pogrom zorganizował. Ale jedno chciałbym w tej uroczystej chwili, w obliczu ofiar pogromu kieleckiego powiedzieć. Istnieje jedna kategoria ludzi, jeden ster w Polsce, który mógłby temu zaradzić, mógłby przeciwstawić się temu nieszczęściu. Stan duchowny, oficjalne czynniki Kościoła katolickiego w Polsce. Kapłani ludu polskiego. Inteligencja polska. Ludu polski. Czy możecie z czystym sumieniem po odejściu stąd mówić: nasze ręce nie przelały tej niewinnej krwi, nasze oczy tego nie widziały? Coście wy zrobili od czasu odzyskania niepodległości celem uświadomienia szerokich mas społeczeństwa zatrutego pięcioletnim jadem hitleryzmu. Biskupi polscy, gdzież Wasz list pasterski w tej sprawie? Czyżby nie były Wam znane encykliki papieskie, wyraźnie zadające kłam wszelkim bredniom o mordzie rytualnym? Czyżby przykazanie ‚Nie zabijaj’ nie dotyczyło Żydów?”.

Badaczka, wskazując na winę moralną polskiego Kościoła za legendę o krwi, zaapelowała o mocny głos polskiego episkopatu w tej sprawie oraz wyraźne sprzeciwienie się antysemityzmowi.

Podczas konferencji prelekcje wygłosili także s. dr Katarzyna Kowalska NDS, prof. Stanisław Krajewski, rabin Icchak Chaim Rapoport, ks. Maciej Zachara MIC, Jan Grosfeld i prof. Marzena Makuchowska. Dyskusje poprowadzili ks. Alfred Wierzbicki, ks. Grzegorz Michalczyk i ks. Mirosław Wróbel. W ramach sesji poruszono zagadnienia związane z obecnością judaizmu i Żydów w liturgii chrześcijańskiej oraz w katechezie i kaznodziejstwie.

Wydarzenie było transmitowane: https://www.youtube.com/live/YakYbSco4cE?si=SwTAparA2HXC6aHd

Wieczorem, w Centralnym Ośrodku Duszpasterstwa Akademickiego „Maciejówka”, odbędzie się kolejna dyskusja literacka, tym razem wokół książki „Pałac płonie” autorstwa Jana Grosfelda i prof. Sławomira Jacka Żurka.

2025-01-15 19:52

Oceń: 0 -14

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kard. Ryś: kluczem do ewangelizacji jest spotkanie z konkretnym człowiekiem

Nie możesz przegapić człowieka, którego ci daje Pan. Każdy człowiek jest ważny! Tym, co nazywamy ewangelizacją, kluczem do niej, jest spotkanie z osobą, z konkretnym człowiekiem - mówił kard. Grzegorz Ryś.

Choć od Oazy Rzymskiej minęło już trochę czasu, to jednak pamięć wspólnego rekolekcyjnego pielgrzymowania po Wiecznym Mieście wciąż jest żywa wśród uczestników zarówno Oazy Młodzieżowej jak i Oazy Rodzin.
CZYTAJ DALEJ

Rozważania na niedzielę bp. Andrzeja Przybylskiego: Uroczystość Najświętszej Trójcy

2025-06-13 12:46

[ TEMATY ]

rozważania

bp Andrzej Przybylski

Marian Florek

Każda niedziela, każda niedzielna Eucharystia niesie ze sobą przygotowany przez Kościół do rozważań fragment Pisma Świętego – odpowiednio dobrane czytania ze Starego i Nowego Testamentu. Teksty czytań na kolejne niedziele w rozmowie z Aleksandrą Mieczyńską rozważa bp Andrzej Przybylski.

Tak mówi Mądrość Boża: «Pan mnie zrodził jako początek swej mocy, przed dziełami swymi, od pradawna. Od wieków zostałam ustanowiona, od początku, przed pradziejami ziemi. Przed oceanem zostałam zrodzona, przed źródłami pełnymi wód; zanim góry zostały założone, przed pagórkami zostałam zrodzona. Nim glebę i pola uczynił, przed pierwszymi skibami roli. Gdy niebo umacniał, z Nim byłam, gdy kreślił sklepienie nad bezmiarem wód; gdy w górze utwierdzał obłoki, gdy źródła wielkiej Otchłani umacniał, gdy morzu ustawiał granice, by wody z brzegów nie wystąpiły; gdy ustalił fundamenty ziemi. I byłam przy Nim mistrzynią, rozkoszą Jego dzień po dniu, cały czas igrając przed Nim. Igrając na okręgu ziemi, radowałam się przy synach ludzkich».
CZYTAJ DALEJ

Abp Depo w Mokrej: ocalenie tego kościoła to dar Opatrzności

– Podczas tej uroczystej Eucharystii pragniemy podziękować dobremu Bogu w Trójcy Jedynemu za dzieło uratowania od zniszczenia tej pięknej świątyni, odnowionej od podstaw dzięki życzliwości ludzi dobrej woli i instytucji państwowych – powiedział ks. Krzysztof Bąkowicz, proboszcz parafii Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Mokrej.

W wyremontowanym kościele Trójcy Przenajświętszej w Mokrej 15 czerwca abp Wacław Depo przewodniczył Sumie odpustowej i poświęcił świątynię.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję