Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w Lublinie 27 maja, podczas publicznego zebrania Towarzystwa Naukowego KUL. Spotkanie z udziałem laureata, zaproszonych gości i społeczności akademickiej poprowadził prezes TN KUL ks. prof. Augustyn Eckmann. Uczestniczyli w nim m.in. metropolita lubelski i wielki kanclerz KUL abp Stanisław Budzik, biskup rzeszowski Kazimierz Górny, biskupi pomocniczy archidiecezji lubelskiej Mieczysław Cisło i Artur Miziński, rektor KUL ks. prof. Antoni Dębiński oraz władze TN KUL i Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, na wniosek którego przyznano to zaszczytne wyróżnienie.

Ze wszech miar wybitny

Wręczenie nagrody poprzedziła laudacja, w której ks. prof. Józef Krukowski przedstawił sylwetkę laureata. Uzasadniając przyznanie prestiżowej nagrody, ks. prof. Krukowski podkreślił, że otrzymuje ją osoba powszechnie znana: wybitny kanonista, profesor uniwersytetów w Rzymie, autor ponad tysiąca publikacji naukowych, laureat kilkunastu doktoratów honoris causa na całym świecie oraz wielu nagród i odznaczeń, bliski współpracownik trzech papieży: bł. Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka.

Kard. Zenon Grocholewski urodził się w 1939 r. na Ziemi Wielkopolskiej, w Bródkach k. Poznania. Wszechstronną formację duchową, intelektualną i pastoralną zdobywał najpierw w Polsce, w Wyższym Seminarium Duchownym w Poznaniu, a następnie w Rzymie, gdzie udał się zaledwie w trzy lata po przyjęciu święceń kapłańskich (1963 r.). Tam uczył się na Papieskim Uniwersytecie „Gregorianum” oraz w Studium Rotalnym w Rzymie, zdobywając dyplom adwokata Roty Rzymskiej. Po uzyskaniu tytułu doktora prawa kanonicznego został zaangażowany do pracy w Kurii Rzymskiej. - Włączony został do grona bezpośrednich współpracowników Biskupa Rzymu i Głowy Kościoła w realizacji jego misji w świecie - podkreślał ks. prof. Krukowski. Laudator wskazał na dwa podstawowe miejsca pracy Księdza Kardynała. Pierwszym z nich był Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej, gdzie w latach 1972-99 pełnił różne funkcje, od notariusza do prefekta. Jak podkreślał ks. Krukowski, „w imieniu Papieża sprawował funkcję najwyższego organu władzy sądowniczej w Kościele katolickim”. Drugim podstawowym miejscem pracy laureata jest Kongregacja Edukacji Katolickiej. - W listopadzie 1999 r. otrzymał nominację na stanowisko prefekta kongregacji, której podlegają seminaria duchowne, wydziały teologiczne, uniwersytety katolickie i uniwersytety papieskie na całym świecie. Charakterystyczną cechą działalności kard. Grocholewskiego jako prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej jest komunikatywność, czyli bezpośredniość w kontaktach z ludźmi - podkreślał ks. prof. Krukowski. Oprócz wymienionych, Ksiądz Kardynał sprawował i nadal pełni wiele innych funkcji w Kurii Rzymskiej i na wyższych uczelniach w Wiecznym Mieście (m.in. był przewodniczącym bądź członkiem wielu specjalnych komisji papieskich, zwłaszcza legislacyjnych). W 1982 r. bł. Jan Paweł II włączył go do grona biskupów, w 1991 r. podniósł do godności arcybiskupa, a w 2001 r. kreował kardynałem.

Pełniąc liczne funkcje i urzędy, kard. Grocholewski prowadzi działalność dydaktyczną i organizacyjną na poziomie uniwersyteckim (m.in. od 1999 r. jest wielkim kanclerzem Papieskiego Uniwersytetu „Gregorianum”). Wygłosił referaty podczas kongresów i konferencji w 38 państwach. Ks. prof. Krukowski podkreślał: - Nie ma wśród współczesnych kardynałów i biskupów drugiego, który potrafi tak jak kard. Grocholewski swą działalność praktyczną w Kurii Rzymskiej - sądowniczą i administracyjną - łączyć z bardzo intensywną pracą naukowo-badawczą i publicystyczną, której rezultatem jest ponad tysiąc pozycji opublikowanych w kilkudziesięciu językach.

Prezentując bogaty dorobek naukowy Księdza Kardynała, laudator wyróżnił kilka podstawowych wątków problemowych, należących do kilku działów prawa i dyscyplin naukowych. Jego zdaniem, niezwykle ważne są publikacje kard. Grocholewskiego z zakresu prawa małżeńskiego, prawa procesowego, a zwłaszcza reformy procesu administracyjnego w Kościele po Soborze Watykańskim II. - Abp Zenon Grocholewski po mistrzowsku potrafił łączyć pracę w Najwyższym Trybunale Stolicy Apostolskiej z działalnością naukową. Dzięki temu stał się jednym z największych autorytetów naukowych w dziedzinie prawa kanonicznego. W chwili obecnej należy już do klasyków nauki prawa kanonicznego - podkreślał.

Drugi obszar działalności wiąże się z aktualnie pełnionym urzędem prefekta Kongregacji Edukacji Katolickiej. - Ksiądz Kardynał rozszerzył zakres swoich zainteresowań badawczych, włączając do nich zagadnienia dotyczące aksjologii i filozofii prawa, roli uniwersytetów, w szczególności uniwersytetów katolickich oraz wydziałów teologicznych i seminariów duchownych - wyliczał Ksiądz Profesor. Pierwsze miejsce w działalności naukowej laureata zajmują „poszukiwania wartości leżących u podstaw prawa i moralności, które Kościół wypracował zwłaszcza w odniesieniu do współczesnej kultury”. - W tym kontekście kard. Grocholewski podjął badania nad rolą prawa naturalnego we współczesnym świecie dotkniętym kryzysem wartości, zaistniałym pod wpływem pozytywistycznej filozofii prawa, opartej na relatywizmie etycznym. Według niego, prawo naturalne wpisane w serca ludzi należy do wielkiego dziedzictwa mądrości ludzkiej, a jednocześnie stanowi przedmiot nauczania Kościoła, bo choć jest podstawową prawdą porządku naturalnego, to oświecone jest Światłem Objawienia - przypominał ks. prof. Krukowski. Laudator zwrócił również uwagę na liczne odwołania Księdza Kardynała do nauki zawartej w wypowiedziach Jana Pawła II, na podstawie których konstruuje on podstawowe pojęcia i zasady prawne, do których należą pojęcie człowieka jako osoby skierowanej do prawdy i dobra oraz społeczny wymiar osoby ludzkiej. Ważny wątek w publikacjach kard. Grocholewskiego dotyczy roli uniwersytetów i zadań teologii oraz działalności ustawodawczej Jana Pawła II.

W podsumowaniu ks. prof. Krukowski podkreślił, że „dorobek naukowy kard. Zenona Grocholewskiego, który wyróżnia się oryginalnością i uniwersalnym wymiarem, z pewnością zasługuje na głębsze poznanie i szersze oddziaływanie na mentalność współczesnych prawników, a także filozofów i teologów”. - Nagroda Towarzystwa Naukowego KUL jest wyrazem naszego uznania dla wybitnych osiągnięć w pracy sądowniczej, administracyjnej i naukowej, a jednocześnie wyrazem naszej głębokiej wdzięczności za Twój wkład do dobra wspólnego w dziedzinie edukacji - mówił ks. prof. Krukowski.

Umiłowanie Boga najwyższą mądrością

Dziękując za wyróżnienie, kard. Grocholewski przypomniał, że jeden z pierwszych honorowych doktoratów odebrał na KUL. - Niech Bóg błogosławi temu uniwersytetowi, by ubogacał Kościół, Polskę i świat - powiedział tuż po otrzymaniu dyplomu i statuetki. Kilka chwil później wygłosił wykład nt. „Umiłowanie Boga najwyższą mądrością”. Odwołując się do motta umieszczonego na jednym z katolickich uniwersytetów w Indiach („Pobożność jest najwyższą mądrością”), podkreślał, że „mądrość to nie tylko pogłębiona wiedza, lecz usytuowanie studiów i życia w perspektywie transcedentalnego powołania człowieka”. Prefekt Kongregacji Edukacji Katolickiej mówił o rzeczywistości prawdziwej pobożności wyrażonej słowem „devotion”. - Angielskie słowo „devotion”, ściśle związane z pojęciem miłości, jawi się jako najwyższy i specyficzny wyraz naszej miłości do Boga jako Prawdy i ostatecznego przeznaczenia. Jeżeli mądrość jest zdolnością zrozumienia prawdy, to związek z Bogiem jest najwyższą mądrością - podkreślał.

Odwołując się do nauczania Benedykta XVI, przypominał o konieczności oddziaływania różnych poziomów ludzkiej wiedzy, wśród których nie może zabraknąć relacji między wiedzą a miłością. W zasadniczej części wykładu Ksiądz Kardynał ukazał miłość w relacji do prawdy, Kościoła i bliźniego. Wiele razy podkreślał, że umiłowanie prawdy powinno iść w parze z umiłowaniem Kościoła i człowieka. - Nie można kochać Chrystusa, nie kochając Jego mistycznego ciała. Z kolei zamknięcie się na bliźniego zamyka na Boga; miłość bliźniego jest drogą do spotkania Boga - mówił. Odnosząc podejmowane treści do działalności akademickiej, kard. Grocholewski apelował, by w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej budować dobro w świecie i ubogacać dobrem siebie i innych. Przestrzegał przed pychą i egoizmem, które są zagrożeniem na drodze powszechnego powołania do apostolstwa. - Trzeba dawać świadectwo Chrystusowi życiem i słowem, bronić wartości chrześcijańskich i przepajać nimi badania i nauczanie. To szczególne zadanie dla katolickich uniwersytetów - podkreślał.

Złoty jubileusz

Dzień wcześniej, 26 maja, w lubelskiej katedrze kard. Grocholewski odprawił Mszę św. jubileuszową z racji 50. rocznicy swych święceń kapłańskich i 30. rocznicy święceń biskupich. Wraz z nim przy ołtarzu byli: abp Stanisław Budzik, biskup senior Ryszard Karpiński, bp Mieczysław Cisło, bp Artur Miziński, a także ks. prof. Antoni Dębiński, ks. prof. Augustyn Eckmann, ks. prof. Mirosław Sitarz oraz kilkudziesięciu kapłanów z archidiecezji lubelskiej i KUL. Abp Stanisław Budzik, wyrażając radość z obecności tak drogiego jubilata, podkreślał, że rocznica święceń kapłańskich Księdza Kardynała przypada dokładnie 26 maja. - Jesteśmy szczęśliwi, że wraz z Tobą przeżywamy ten jubileusz; dziękujemy Bogu za wielki dar, jakim jesteś dla Kościoła. Polecamy Cię Chrystusowi Najwyższemu Kapłanowi, Matce Bożej z lubelskiej katedry i bł. Janowi Pawłowi II, którego wspierałeś swoją mądrością i miłością - mówił Ksiądz Arcybiskup.

Dziękując za serdeczną modlitwę, kard. Grocholewski podzielił się ze zgromadzonymi refleksjami nt. rozumienia i umiłowania Trójcy Świętej. W Roku Wiary skierował do wszystkich wezwanie, by nie ustawali w trudzie zgłębiania wiary i życia według jej zasad. - Prośmy Pana, jak Apostołowie w Wieczerniku, by przymnożył nam wiary. Każdy z nas jest odpowiedzialny za swoją wiarę, za jej wzrost, za dzielenie się nią z innymi. Nie szczędźmy wysiłku, by nieustannie wzrastać w wierze, miejmy odwagę myśleć, tworzyć i działać według logiki wiary, a wówczas nasze życie, nasze apostolstwo nie będzie bezowocne. Pamiętajmy, że wiara jest delikatną roślinką. By była żywa i dojrzewała, trzeba ją starannie pielęgnować - przekonywał.