Był pierwszym biskupem konsekrowanym w Polsce niepodległej. Urodził się 27 marca 1866 r. w Starym Mieście k. Konina. Studiował we Włocławku, a następnie w Akademii Duchownej w Petersburgu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1889 r. W latach 1890-95 był wykładowcą w seminarium duchownym we Włocławku oraz katechetą gimnazjalnym. Za działalność patriotyczną w 1892 r. został pozbawiony prawa nauczania, a w 1895 r. osadzony w więzieniu na Pawiaku, a następnie skazany na 5 lat zsyłki do Niżnego Nowogrodu, z której po roku został zwolniony.
Pracując jako rektor kościoła w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie jako proboszcz m.in. kościoła św. Zygmunta w Częstochowie stosował nowoczesne metody pracy duszpasterskiej oraz był mocno zaangażowany w działalność społeczną, zwłaszcza na niwie charytatywnej. 17 listopada 1918 r. został konsekrowany na biskupa lubelskiego. Dbając o właściwą formację intelektualną i religijną duchowieństwa oraz ludzi świeckich, walnie przyczynił się do utworzenia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, powołał Instytut Wyższej Kultury Religijnej, inspirował zakładanie chrześcijańskich uniwersytetów ludowych i robotniczych oraz wspierał działalność Akcji Katolickiej. Organizował kursy duszpasterskie i dbał o właściwe przygotowanie i wykształcenie duchowieństwa. Zabiegał o właściwy poziom kaznodziejstwa i katechizacji.
Za istotne zadanie Kościoła uważał wychowanie dzieci i młodzieży. Podkreślał wartość duszpasterstwa stanowego, zwłaszcza inteligencji i robotników. Przywiązywał wielką wagę do wykorzystania książki i prasy katolickiej jako ważnego narzędzia pracy duszpasterskiej. Przykładał wielką wagę do czynnego udziału wiernych we Mszy św. oraz podkreślał wychowawczą rolę innych sakramentów. W celu pogłębienia pobożności eucharystycznej wśród wiernych, w 1934 r. zorganizował pierwszy diecezjalny Kongres Eucharystyczny w Chełmie. Wielką troską Biskupa było zwiększenie sieci parafialnej. W związku z tym erygował 7 dekanatów oraz 86 parafii. Jako dobry pasterz zainteresowany był również złożoną sytuacją demograficzną i wyznaniową Zamojszczyzny, która w tamtych czasach była integralną częścią jego diecezji. Utworzył tu szereg parafii, także na bazie kościołów pounickich. Szanował mniejszości religijne, czego przykładem może być jego zdecydowany sprzeciw wobec nawracania prawosławnych na katolicyzm przez czynniki wojskowo-administracyjne.
Był wielkim patriotą. Na wieść o wybuchu wojny, 1 września 1939 r., odprawił przed katedrą Mszę św. w intencji Ojczyzny, w której tłumnie uczestniczyli mieszkańcy Lublina. Na początku okupacji został aresztowany przez okupacyjne władze niemieckie pod fikcyjnym zarzutem gromadzenia broni i 17 września 1939 r. skazany na karę śmierci, która została zamieniona na obóz koncentracyjny w Oranienburgu. Z obozu został zwolniony w 1940 r. i był internowany w Nowym Sączu. Stamtąd poprzez swoich bliskich współpracowników rządził diecezją. Udzielał również potajemnie święceń diakońskich i kapłańskich klerykom tajnego seminarium duchowego, które funkcjonowało w Krężnicy k. Lublina. Do Lublina powrócił w lutym 1945 r., gdzie zmarł 18 grudnia 1945 r.
Jako kapłan, a następnie biskup, opublikował dużą liczbę książek, artykułów o treści religijno-moralnej, a także instrukcji odezw i listów pasterskich. Dzisiejszego badacza jego działalności i spuścizny piśmienniczej uderza rozległość tematyki, którą się zajmował. Tym bardziej, że wiele jego przemyśleń i wskazań duszpasterskich, mimo upływu lat i zmian kontekstu społeczno-politycznego, nic nie straciło ze swej aktualności. W celu ocalenia od zapomnienia i pogłębienia tej spuścizny, 13 stycznia br. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II zorganizowano międzynarodowe sympozjum pt. „Biskup Lubelski Marian Leon Fulman - pedagog trudnych lat”.
Wprowadzenia do sympozjum dokonali abp Józef Życiński i wojewoda lubelski Genowefa Tokarska. Referaty wygłosili: prof. dr hab. Barbara Jedynak (UMCS), prof. dr hab. Mieczysław Wieliczko (UMCS), ks. prof. KUL Edward Walewander, ks. prof. dr hab. Stanisław Wilk (rektor KUL), ks. dr hab. Stanisław Dubiel (KUL), ks. dr Piotr Petryk (KUL). Ze szczególnym zainteresowaniem uczestnicy sesji wysłuchali referatu dr. Manfreda Wolfa z Niemiec, który mówił na temat postawy niemieckiego Episkopatu podczas II wojny światowej. Po referatach odbyła się ożywiona dyskusja, w której głos zabrał m.in. abp senior Bolesław Pylak, który osobiście znał bp. Fulmana, oraz ks. Józef Bieńkowski, który 30 stycznia 1944 r. otrzymał z jego rąk święcenia kapłańskie.
Podsumowania sympozjum dokonali: prof. dr hab. Kalina Bartnicka - dziekan Wydziału Pedagogicznego Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pułtusku, która była współorganizatorem konferencji, oraz prof. KUL dr hab. Alina Rynio - dyrektor Instytutu Pedagogiki KUL i ks. prof. KUL dr hab. Marian Nowak - prodziekan Wydziału Nauk Społecznych KUL. Obrady zamknął główny organizator sympozjum ks. prof. dr hab. Edward Walewander - kierownik Katedry Pedagogiki Porównawczej KUL, autor bardzo wielu niezwykle cennych publikacji na temat życia i działalności bp. Fulmana oraz historii diecezji lubelskiej tamtego okresu. Podsumowując działalność wielkiego biskupa, bardzo trafnie określił go mianem „chrześcijańskiego pozytywisty”, któremu dane było w wolnej Ojczyźnie realizować myśl pedagogiczną wypracowaną przez myślicieli żyjących u schyłku niewoli narodowej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu